یکی از مهم‌ترین مراحل در فرایند خلق ادبی -و به‌زعم برخی منتقدان و مدرسان داستان‌نویسی آمریکایی، مهم‌ترینِ آن‌ها- «بازنویسی» است. در متون انگلیسی‌زبان و فرانسوی‌زبان فراوان و در متون فارسی‌زبان کمتر درباره این مقوله حرف زده شده و بوالعجب که این روزها در میان نویسنده‌های ایرانی -به‌خصوص جوان‌ترها و کم‌تجربه‌ترها- دارد تبدیل می‌شود به […]

  در داستان اجتماعی، نویسنده -معمولاً از نظرگاهی انتقادی- به طرح مسایل مبتلابه جامعه می‌پردازد. در گفتمان رایج ادبی ما، داستان اجتماعی به‌خاطر قرابت‌های زیادش با داستان سیاسی، بیشتر اوقات با آن یکی فرض می‌شود، که البته این فرض درستی نیست. داستان سیاسی مستقیم و بی‌واسطه به حاکمیت می‌پردازد: یا آن را تکریم می‌کند (و […]

  در تعریف داستان کوتاه کوتاه می‌گویند: «یك داستان مينياتوري است كه کلیتی تام و تمام دارد و با چیزی حدود دوهزار كلمه يا كمتر تلاش مي‌كند روي يك وضعيت‌و‌موقعيت و آدم‌هاي درگير آن، نوری آشكاركننده و درخشان بيندازد. پايان چنین نوع داستانی مثل يك حلقه به‌سمت آغاز آن برمي‌گردد.» در مقاله‌ای از ورا هنری، […]

  رمان و داستان کوتاه -چه اولی که ریشه تاریخی‌اش برمی‌گردد به اوایل قرن هفدهم میلادی و «دون کشیوت» (۱۶۰۵ و ۱۶۱۵) معروف سروانتس (۱۶۱۶ – ۱۵۴۷)، و چه دومی که ریشه‌هایش را باید در قرن نوزدهم و کنار نام‌هایی چون ادگار آلن‌پو (۱۸۴۹ – ۱۸۰۹) نویسنده آمریکایی و نیکلای گوگول (۱۸۵۲ – ۱۸۰۹) نویسنده […]

  داستان انتقاد اجتماعی، به نوعی از داستان گفته می‌شود که در آن نویسنده به طرح مسایل اجتماعی می‌پردازد و معمولاً هم نظرگاهی انتقادی نسبت به اوضاع و احوال موجود دارد. این نوع داستان به‌خاطر قرابت‌های زیادی که با داستان سیاسی دارد، در بسیاری از موارد با آن یکی فرض می‌شود، حال‌آن‌که در واقعیت چنین […]

  زندگی‌نامه، گونه نوشتاری / ادبی خوبی است؛ هم برای نوشتن، و هم برای خواندن. با نگاهی مقتصدانه و عملکردگرا، می‌توان مهم‌ترین مزیت زندگی‌نامه را این دانست که فقط لذت متن نمی‌دهد، بار اطلاع‌رسانی هم دارد و در خلال روایت زندگی یک آدم -که معمولاً آدم مهمی است و از همین رو مطلع بودن یا […]

  بی‌هیچ تعارفی باید پذیرفت که جای خالی رمان و داستان تاریخی در میان آثاری که نویسنده‌های ایرانی خلق کرده‌اند، به‌شدت احساس می‌شود. رمان تاریخی یکی از مهم‌ترین انواع داستان است که هم توانایی بالایی در جذب مخاطب دارد و هم می‌تواند نقش مستندسازی -گیریم از نگاه شخصی یک نویسنده- را داشته باشد. این‌که چرا […]

  جهان داستان‌های فرانتس کافکا (۱۹۹۴ – ۱۸۸۳) جهان ویژه‌ای است؛ جهانی آکنده از خیال و وهم و تخیل، جهانی معوج که در آن همه‌چیز -یا دست‌کم بیشتر چیزها!- از حالت طبیعی خارج می‌شود و شکلی دیگرگونه و بدیع به خود می‌گیرد؛ انسانی تبدیل به حشره‌ای عظیم‌الجثه می‌شود، مردی -بی‌آن‌که مرتکب جرمی شده باشد- محاکمه […]

  ادبیات خیال و وهم یا فانتزی (Fantasy) ادبیاتی است که نویسنده‌اش آگاهانه از جهان واقع فاصله می‌گیرد و البته به‌تمامی هم رابطه‌اش را با آن قطع نمی‌کند (و همین نکته، یکی از تفاوت‌های موجود میان ادبیات فانتزی و ادبیات سوررئالیستی است). در این نوع ادبی عناصر واقعی و خیالی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند […]