- نوشتن درباره ناشرهای فعال در حوزه ادبیات داستانی در این ایام نمایشگاه، بازخوردهای متفاوتی داشت. بعضی معتقد بودند که این کار خیلی خوب است و کمی از دینی را که این سرمایهگزاران به گردن فرهنگ و ادب دارند، ادا میکند. عدهای دیگر هم معتقد بودند که چنین کاری لازم نیست و یک موسسه انتشاراتی یک بنگاه اقتصادی است و داستانش، داستان سود و زیان. من با نظر این گروه دوم بههیچوجه موافق نیستم. اگر قرار بود حساب، حساب سود و زیان باشد فقط، طرف میتوانست برود سراغ کارهای پردرآمدتر و کمخطرتر. سری را که درد نمیکند، دستمال نمیبندند که. به نظر میرسد لازم است همهمان نوع نگاهمان نسبت به ناشرها را کمی تغییر دهیم. شستن چشمها به قول سهراب گاهی لازم است. البته این هم هست که ناشرهای کاسبمسلک هم داریم و مگر در هر صنفی آدمهای کاسبمسلک وجود ندارند؟ این دلیل نمیشود که بهخاطر وجود نفر، صنفی را به چوبی برانیم.
- در ایام برگزاری بیستوپنجمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، «سلام کتاب» تلاش کرد مروری مختصر داشته باشد بر رویکرد، کیفیت و آثار چندتایی از پرکارترین و تأثیرگذارترین ناشرهای فعال در حوزه ادبیات داستانی. زمان محدود بود البته و فقط هفت ناشر معرفی شدند. خوشبختانه تعداد ناشرهای فرهنگی بیشتر از اینهاست و هنوز ناشرهای زیادی هستند که هم پرکارند و هم تأثیرگذار، و بهتدریج و به شکلی مفصلتر در آینده موضوع بررسیهای «سلام کتاب» خواهند بود. گاهی با خودم فکر میکنم چطور است که بسیاری از ما اینهمه اطلاعات درباره ناشرهایی مثل گالیمار و پنگوئن و تاشن داریم، اما درباره فلان ناشر کاربلد کشورمان هیچ نمیدانیم؛ از خط فکریاش، از شکل و شمایل کتابهایش، از آثار مهم و برگزیدهاش و از برنامههای آیندهاش… به زعم نگارنده این سطور این خلأ بزرگی است و «سلام کتاب» حتماً در حد توانش برای پر کردن این خلأ تلاش خواهد کرد.
- در آخرین بازدیدم از نمایشگاه، در غرفه فرهنگستان زبان و ادب فارسی به کتابی بینظیر برخوردم؛ کتابی که زیاد بهدرد خواندن نمیخورد، اما برای هر پژوهشگری در حوزه ادبیات داستانی، هم کلیدی است کارگشا و هم کموبیش لازم به نظر میرسد. نام کتاب این است: «کتابشناسی ادبیات داستانی معاصر فارسی، از مشروطه تا سال ۱۳۸۹». کتاب زیر نظر فریده رازی و با همکاری عذرا شجاع کریمی و آزاده گلشنی گردآوری شده است. این کتاب -اگرچه خود محصول پژوهشی گروهی است- میتواند منبع یا ماده خام بسیار مناسبی باشد برای انواع بررسیها و تحلیلها درباره ادبیات داستانی صدواندیساله مدرن ایران.
- یک دوره دیگر نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران هم تمام شد و با همه خوبیها و بدیهایش رفت توی تاریخ. روزی حتماً کسی پیدا خواهد شد و این دوره را با دورههای قبلی و بعدیاش مقایسه خواهد کرد و تمام خوبیها و بدیهایش را خواهد گذاشت پای مدیران و فعالان فرهنگی زمانه. امید، که نمایشگاه کتاب تهران -این نماد فرهنگ و ادب ایران- سالبهسال رو به جلو حرکت کند.