درونمایه یا مضمون (Theme) را فکر اصلی و مسلط در هر اثر داستانی تعریف کرده‌اند؛ خط یا رشته‌ای که در خلال اثر کشیده می‌شود و وضعیت و موقعیت‌های داستان را به‌هم پیوند می‌دهد. به بیانی دیگر، درونمایه را به‌عنوان فکر و اندیشه حاکمی تعریف کرده‌اند که نویسنده در داستان اعمال می‌کند. به همین جهت […]

۱. «بر سر نام‌گذاری فارسی یکی از این نوع داستان‌ها اختلاف نظر است و آن را داستان علمی، علمی‌خیالی، خیالی‌علمی، تخیلی‌علمی، علمی‌تخیلی و حتی با اصطلاح غربی‌اش ساینس‌فیکشن می‌نامند؛ آن‌چه در تداول بیشتر به کار می‌رود، نادرست‌ترین آن‌ها یعنی عنوان علمی‌تخیلی است. داستان، شالوده هر اثر روایتی و نمایشی است و دربرگیرنده همه انواع آثار […]

۱. تعریف متعارف پيرنگ اين است: هر چيزي كه در داستان اتفاق مي‌افتد. اين تعريف وقتي كارآمد است كه درباره داستاني كامل‌شده صحبت مي‌كنيم، ولي وقتي‌كه داريم به داستاني جديد فكر مي‌كنيم، اين تعريف همان‌قدر كارایی دارد كه مثلاً بگوييم كيك تولد شيريني بزرگي است با خامه و شمع. چنین گزاره‌ای هیچ اطلاعی درباره چگونه […]

۱. «چیدمان معمولا به عنوان عنصر مکان در داستان توصیف می‌شود که توصیف نادرستی است. این واژه مفهوم گسترده‌تری دارد و علاوه بر مفهوم مکان، مفهوم زمان را نیز شامل می‌شود. این زمان می‌تواند بخشی از شبانه‌روز باشد یا دوره‌ای از تاریخ. موضوع‌هایی مثل آب‌وهوای فضای بیرونی، دمای هوای اتاقی که داستان در آن اتفاق […]

حالا چیزی حدود پنج سال است که من در دانشگاه تدریس می‌کنم. روز اولی که می‌خواستم بروم سر کلاس، بیشتر، از این خوشحال بودم که می‌توانم دانسته‌هایم را با جوان‌ترها از خودم در میان بگذارم و دانشم در حوزه معماری و شهرسازی نیز مدام به‌روز خواهد شد. چیزهایی هم بود که اصلا به‌شان فکر نمی‌کردم: […]

۱. چخوف (۱۹۰۴ – ۱۸۶۰) را کمتر کسی هست که اهل کتاب باشد و نشناسد. امروز که چیزی بیش صد سال از مرگ او می‌گذرد، هنوز هم داستان‌های کوتاه و نمایشنامه‌هایش هوادارها و خواننده‌های زیادی دارد و این بی‌تردید برمی‌گردد به اصالت یا اوریجینالیته‌ای که در نگاه او وجود داشته؛ چه از حیث معنایی و […]

بیرون تاریک است و خانه فرو رفته در سکوت؛ تنها زوزه چراغ سقفی و ناله هرازگاهی یخچال است که سکوت را می‌خراشد. نشسته‌ام پشت میز و می‌نویسم. تند و تند کلمه‌ها را تایپ می‌کنم و متن، توی مونیتور جلوی چشم‌هام شکل می‌گیرد. یک آن به ذهنم می‌رسد دقیقه‌ای به احترام همه کسانی که در طول […]