رمان و داستان کوتاه -چه اولی که ریشه تاریخی‌اش برمی‌گردد به اوایل قرن هفدهم میلادی و «دون کشیوت» (1605 و 1615) معروف سروانتس (1616 – 1547)، و چه دومی که ریشه‌هایش را باید در قرن نوزدهم و کنار نام‌هایی چون ادگار آلن‌پو (1849 – 1809) نویسنده آمریکایی و نیکلای گوگول (1852 – 1809) نویسنده […]

  داستان انتقاد اجتماعی، به نوعی از داستان گفته می‌شود که در آن نویسنده به طرح مسایل اجتماعی می‌پردازد و معمولاً هم نظرگاهی انتقادی نسبت به اوضاع و احوال موجود دارد. این نوع داستان به‌خاطر قرابت‌های زیادی که با داستان سیاسی دارد، در بسیاری از موارد با آن یکی فرض می‌شود، حال‌آن‌که در واقعیت چنین […]

  زندگی‌نامه، گونه نوشتاری / ادبی خوبی است؛ هم برای نوشتن، و هم برای خواندن. با نگاهی مقتصدانه و عملکردگرا، می‌توان مهم‌ترین مزیت زندگی‌نامه را این دانست که فقط لذت متن نمی‌دهد، بار اطلاع‌رسانی هم دارد و در خلال روایت زندگی یک آدم -که معمولاً آدم مهمی است و از همین رو مطلع بودن یا […]

  بی‌هیچ تعارفی باید پذیرفت که جای خالی رمان و داستان تاریخی در میان آثاری که نویسنده‌های ایرانی خلق کرده‌اند، به‌شدت احساس می‌شود. رمان تاریخی یکی از مهم‌ترین انواع داستان است که هم توانایی بالایی در جذب مخاطب دارد و هم می‌تواند نقش مستندسازی -گیریم از نگاه شخصی یک نویسنده- را داشته باشد. این‌که چرا […]

  جهان داستان‌های فرانتس کافکا (1994 – 1883) جهان ویژه‌ای است؛ جهانی آکنده از خیال و وهم و تخیل، جهانی معوج که در آن همه‌چیز -یا دست‌کم بیشتر چیزها!- از حالت طبیعی خارج می‌شود و شکلی دیگرگونه و بدیع به خود می‌گیرد؛ انسانی تبدیل به حشره‌ای عظیم‌الجثه می‌شود، مردی -بی‌آن‌که مرتکب جرمی شده باشد- محاکمه […]

  ادبیات خیال و وهم یا فانتزی (Fantasy) ادبیاتی است که نویسنده‌اش آگاهانه از جهان واقع فاصله می‌گیرد و البته به‌تمامی هم رابطه‌اش را با آن قطع نمی‌کند (و همین نکته، یکی از تفاوت‌های موجود میان ادبیات فانتزی و ادبیات سوررئالیستی است). در این نوع ادبی عناصر واقعی و خیالی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند […]

  چند سال پیش در محفلی کم‌وبیش خصوصی در منزل استادم، جمال میرصادقی، برای اولین بار دکتر محمدرضا شفیعی‌کدکنی را دیدم. بحث آن غروب پاییزی حول‌وحوش ادبیات داستانی سال‌های پس از انقلاب می‌گذشت و شعیفی‌کدکنی معتقد بود که یکی از مهم‌ترین ضعف‌های ادبیات داستانی این سال‌ها یا شاید هم نویسنده‌های این سال‌ها، این است که […]

  سه‌گانه (Trilogy) به سه اثر هنری گفته می‌شود که در عین مستقل بودن، به‌هم مربوط و باهم مرتبطند. این رابطه البته نه رابطه‌ای طولی، که رابطه‌ای عرضی است. به عبارت دیگر وقتی گفته می‌شود که سه اثر هنری سه‌گانه‌ای را می‌سازند، منظور این نیست که این سه اثر دارای توالی‌ای هستند و مثل جلد‌ها […]

  میخاییل بولگاکف (1940 – 1891) یکی از نویسنده‌های مشهور، تأثیرگذار و پرخواننده روسیه در قرن بیستم است. او فرزند اول خانواده‌ای فرهیخته بود و شاید همین موضوع باعث شده بود که مقوله فرهنگ برایش از اهمیتی ویژه برخوردار باشد؛ تا حدی که تمام زندگی‌اش را تحت تأثیر قرار داد. بولگاکف در خلق فضا و […]