داستان کوتاه و رمان -مانند بیشترِ پدیده‌های مدرن دیگر- برای ما ایرانی‌ها محصولاتی وارداتی‌اند. از همان زمانی که محمدعلی جمال‌زاده (1274 – 1376) «یکی بود، یکی نبود»ش را با الهام از الگوهای غربی نوشت، استفاده نویسندة ایرانی از تولیدات غربی شروع شد و -گرچه در آن لحظة نخست، آشنایی با یک قالب هنری جدید […]

  سال‎های سال است که بحث بحران مخاطب جزو بحث‌های مهم جامعه هنری ایران است و ادبیات هم از این قاعده نه‌چندان خوشایند مستثنا نیست. برای این بحران که کم‌کمک در بعضی از زمینه‎‌ها مثل هنرهای تجسمی دارد نگران‌کننده می‌شود، دلایل مختلفی قابل طرح است که بعضی‌شان به سیاست‌های دولت‌ها در مقاطع زمانی مختلف برمی‌گردد […]

  توضیح پیش از متن: بعضی از هنرمندان و متفکران هستند که غبار زمان به این سادگی‌ها بر روی آثار و اندیشه‌هایشان نمی‌نشیند. همیشه می‌شود درباره چنین کسانی حرف زد، اندیشه‌هایشان را مرور کرد و به‌خصوص برای شناساندن‌شان به جوان‌ترها تلاش کرد. «سلام کتاب» به دو دلیل، یکی برای نیفتادن به ورطه روزمرگی و تکرار […]

  هر داستانی می‌تواند براساس عناصر خاصی شکل بگیرد. بعضی داستان‌ها هستند که براساس شخصیت شکل می‌گیرند. در چنین داستان‌هایی خواننده با شخصیت‌هایی روبه‌رو می‌شود که خصلت‌هایی ویژه و ساخت و پرداختی مناسب دارند و می‌توانند عمل داستانی را پیش ببرند. از نمونه‌های چنین نوع آثاری می‌توان «دایی‌جان ناپلئون» نوشته ایرج پزشک‌زاد (متولد سال 1306) […]

  سفر کردن همیشه یکی از جذابیت‌های زندگی بشر بوده است. از دیرباز سفر به سرزمین‌های مختلف و دیدن تمدن‌ها و فرهنگ‌های گوناگون و کشف ناشناخته‌ها در خلال تجربه‌ای بی‌واسطه لطفش را به بشر نشان داده و دستاویز خلق قالب مکتوب ادبی‌ای به نام سفرنامه شده است. بسیاری از آثار کلاسیک -اگرچه آگاهانه با هدف […]

  «داستان واقع‌گرای اجتماعی» نوعی از داستان است که مسایل اجتماعی را با نگاهی انتقادی مطرح و بررسی می‌کند. گاهی این نوع داستان را «داستان سیاسی» نیز می‌خوانند، که این اشتباه بزرگی است. در «داستان واقع‌گرای اجتماعی» نویسنده لزوماً دیدگاه سیاسی ندارد و در مسند منتقد حکومت‌ها و دولت‌ها نمی‌نشیند. ممکن است -و معمولاً هم […]

  مهاجرت پدیده‌ای است به قدمت تاریخ. بسیاری از تمدن‌ها، فرهنگ‌ها و آیین‌ها نتیجة مهاجرت بوده‌اند. تا پیش از ظهور مدرنیته و مظاهر آن، مهاجرت در حقیقت تلاش انسان برای گریز از نابسامانی‌ها و فشارهای موجود سیاسی، اجتماعی و اقتصادی محسوب می‌شد. اما در دوران مدرن مفهوم مهاجرت -به‌ویژه در مقیاس جهانی- تا حد زیادی […]

  جنگ به‌خودی‌خود اتفاق دراماتیکی است؛ چراکه مبنایش کشکمش و درگیری است و همین کشمکش از عناصر بنیادین داستان و درام نیز هست. جان‌هایی که از بین می‌روند، رابطه‌هایی که مخدوش می‌شوند و شهرهایی که ویران می‌شوند، هرکدام تصویر یا حادثه‌ای تأثیرگذار می‌توانند باشند و به همین دلیل است که این‌همه شعر و رمان و […]

  بارها و بارها از دوستانم -که بسیاری‌شان یا هنرمند بوده‌اند یا تحصیل‌کرده‌های رشته‌های فنی و علوم انسانی- شنیده‌ام که: «کار ایرونی که خوندن نداره؛ چه داستان، چه رمان. من خارجیا رو ترجیح می‌دم.» و استدلالشان هم این است که مجموعة آثار داستانی ترجمه، سطح کیفی بسیار بالاتری از آثار تألیفی دارد و حرفشان را […]