آنتون چخوف (1904-1860) داستان‌نویس و نمایشنامه‌نویس روس، از بزرگ‌ترین نویسنده‌های قرن نوزدهم است. آثار او ویژگی‌های معنایی منحصربه‌فردی دارند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان پرداختن به معنای زندگی و کندوکاو در روان آدمی را نام برد. این ویژگی‌ها که در حقیقت مبین شیوة هستی‌سنجی و هستی‌شناسی چخوف هستند، در زمانة خود نوع خاص و […]

  «داستان خیال و وهم» از فراورده‌های ادبی مختص دنیای جدید است که در فضایی آکنده از اوهام و با تلاش برای نزدیک ماندن به واقعیت، زندگی معوج و درهم‌پیچیدة انسان امروز را به تصویر می‌کشد؛ انسانی که روزبه‌روز از خودش دورتر می‌شود و بیشتر و بیشتر تحت سلطة تولیدات خودش -از صنعت و ابزار […]

  یکی از مهم‌ترین عواملی که روی برقراری ارتباط میان مخاطب و اثر داستانی تأثیر می‌گذارد، زبان آن است. به‌همین‌دلیل هم در منابع مکتوب فراوان دربارة «زبان داستانی» صحبت شده و یکی از نخستین عناصری که معیار دسته‌بندی آثار داستانی قرار می‌گیرد، زبان و نثر آن‌هاست. «زبان داستانی» به دو گونة زبان نوشتاری و زبان […]

  «جهانی بیندیشیم و بومی عمل کنیم.» این جمله را بارها و بارها شنیده‌ایم و در زمینه‌های مختلف هم؛ چه از جامعه‌شناسان و چه از مدیران و چه از هنرمندان و کارشناسان هنری. یکی از خروجی‌های چنین نوع نگرشی در ادبیات داستانی همان‌چیزی است که آن را «ادبیات بوم‌گرا» می‌نامیم؛ یعنی ادبیاتی که تلاش می‌کند […]

1. مهاجرت به‌عنوان پدیده‌ای اجتماعی قدمتش به‌اندازة قدمت تاریخ است. شکل‌گیری بسیاری از تمدن‌های بشری و دوام بسیاری از ادیان نتیجة مهاجرت بوده. در جامعة مدرن نیز کماکان مهاجرت راهی برای دست‌یابی به آرامش روانی، رفاه اقتصادی یا آزادی سیاسی / اجتماعی بیشتر تلقی می‌شود و چه در میان جوامع توسعه‌یافته و چه در میان […]

  یکی از پیچیده‌ترین و جذاب‌ترین انواع رمان، چه برای نویسنده‌ها و چه برای خواننده‌ها، رمان چندآوایی است. در رمان‌های چندآوایی نویسنده از راوی‌های مختلفی برای روایت اثرش استفاده می‌کند. به این ترتیب که روایت هر بخش از رمان را به عهدة یکی از راوی‌ها می‌گذارد تا بتواند با خلق فضایی تکثرگرا و چندصدایی، هم […]

  در فیلم مستند موزیکال «تهران انار ندارد» به کارگردانی مسعود بخشی صحنه‌ای هست که راوی / کارگردان دربارة جنگ ایران و عراق صحبت می‌کند و می‌گوید: «این تنها جنگی در دوران معاصر بود که در آن هیچ بخشی از خاک ممکلت از دست نرفت.» (نقل به مضمون) هفته‌ای که گذشت یادآور یکی از بزرگ‌ترین […]

  این‌که منبع الهام نویسنده‌ها چه چیزی است، یا چه چیزی می‌تواند باشد، همیشه از سؤال‌های مهم و اساسی‌ای بوده که ذهن نویسنده‌ها، منتقدها و نظریه‌پردازها را درگیر کرده و جذابیت پنهانش باعث شده که جواب‌های مختلفی به آن داده شود: طبیعت، علم، پیش‌بینی انسان نسبت به آینده، ایدئولوژی، تاریخ، تجربه و… هر کدام از […]

  این‌که منبع الهام نویسنده‌ها چه چیزی است، یا چه چیزی می‌تواند باشد، همیشه از سؤال‌های مهم و اساسی‌ای بوده که ذهن نویسنده‌ها، منتقدها و نظریه‌پردازها را درگیر کرده و جذابیت پنهانش باعث شده که جواب‌های مختلفی به آن داده شود: طبیعت، علم، پیش‌بینی انسان نسبت به آینده، ایدئولوژی، تاریخ، تجربه و… هر کدام از […]