نویسنده: مریم ذاکری
نگاهی به مجموعه‌داستان «فکرهای خصوصی»، نوشته‌ی یاسمن خلیلی‌فرد، منتشرشده در تاریخ ۱۹ مرداد ۱۳۹۹ در روزنامه‌ی اعتماد
«فکرهای خصوصی» نوشته‌ی یاسمن خلیلی‌فرد، مجموعه‌ای از یازده داستان کوتاه است که در زمستان ۱۳۹۸ توسط انتشارات هیلا منتشر شده. نام کتاب از نخستین داستان آن گرفته شده و سایر داستان‌هایش عبارتند از: «چمدان»، «نامه‌ی خداحافظی»، «نامادری»، «پسرخوانده»، «کلاه‌گیس‌فروش»، «نامبر فایو»، «صدا»، «دور از تو»، «مک‌دونالد، خیابان تورنتو» و «درد مشترک».
کتاب حاضر پس از رمان‌های موفق «یادت نرود که …» و «انگار خودم نیستم»، سومین اثر داستانی این نویسنده‌ی جوان و خوش‌آتیه‌ی کشورمان است. کتاب‌های او در مدت زمان کوتاهی تجدیدچاپ شده و او را به‌عنوان نویسنده‌ای دغدغه‌مند و پرطرف‌دار به جامعه‌ی ادبی ایران معرفی کرده‌اند. ازآن‌جاکه خلیلی‌فرد در رشته‌ی سینما تحصیل کرده و سابقه‌‌ی ساخت فیلم کوتاه را دارد، ایده‌ی داستانی و نحوه‌ی پرداخت، ورود به روایت و حتی پایان‌بندی داستان‌هایش به‌شکلی صورت‌بندی شده‌اند که می‌توانند هسته‌ی اولیه‌ی یک فیلم سینمایی یا سریال تلویزیونی باشند.
داستان‌های این مجموعه شرح روایت‌ها و موقعیت‌هایی ملموس و خواندنی است و زبان در آن‌ها چنان سهل و ممتنع و فاقد پیچیدگی‌های بیانی است که هر خواننده‌ای به‌خوبی با آن ارتباط برقرار می‌کند.
مجموعه‌داستان «فکرهای خصوصی» روایت آدم‌های خسته و ناکام است؛ آدم‌هایی که سال‌ها بدون آن‌که دیده شوند، با شرایط نابه‌سامان زندگی سوخته و ساخته‌اند؛ آدم‌هایی که حتی زمانی‌که موقعیتی برای انتخاب پیدا می‌کنند، چنان تحت سلطه‌‌ی جریان زندگی‌اند که به تکرار وضعیت پیشین تن می‌دهند. با این تعابیر شاید بتوان گفت این مجموعه اثری است در تقبیح فداکاری. از دیگرمسائل طرح‌شده در این مجموعه‌داستان تضاد بین اندیشه و عمل، و ظاهر و باطن افراد به‌ویژه روشن‌فکرنماهاست؛ مثلاً مردهایی که ادعای هنر، فرهنگ و حقوق زنان را دارند، اما درعمل بی‌توجه‌اند، بی‌وفایی می‌کنند و ادعای روشنفکری‌شان صرفاً پوششی است برای پنهان کردن پلشتی‌های درون‌شان.
نویسنده در «فکرهای خصوصی» با نگاهی موشکافانه و در بستر داستان‌هایی پرکشش، به بیان مضامین اجتماعی و خانوادگی پرداخته؛ به‌عنوان مثال، داستان «پسرخوانده» که یکی از تأثیرگذارترین داستان‌های این مجموعه است، به شرح درد و رنج پسربچه‌ای ده‌ساله پس از جدایی والدینش می‌پردازد.
داستان «نامادری» روایت زنی خانه‌دار است که پس از سال‌ها زندگی مشترک، بعد از مرگ همسرش از او ارثی نمی‌برد و مجبور به ترک خانه‌وزندگی و نقل‌مکان به آپارتمانی بسیار کوچک در یکی از شهرهای اطراف تهران می‌شود.
داستان «دور از او» به‌لحاظ مضمون با سایر داستان‌های این مجموعه در یک دسته قرار نمی‌گیرد. «دور از او» روایتی است از ضایعه‌ی درگذشت زنده‌نام عباس کیارستمی؛ داستانی که چه در شخصیت‌پردازی و چه در فضاسازی واقعی به نظر می‌رسد. افرادی که در این داستان با نام‌های مخفف از آن‌ها یاد شده، واقعاً در روزهای آخر زندگی استاد در کنار او بوده‌اند.
نام‌ها و شخصیت‌ها در بعضی از داستان‌های این مجموعه تکرار می‌شوند. این مسئله باعث می‌شود که به‌رغم عدم قرارگیری آن‌ها به‌دنبال‌هم، این داستان‌ها کیفیتی اپیزودیک پیدا کنند؛ بااین‌حال هر داستان مستقل از دیگری است و نویسنده جهان‌های متفاوتی را در نوع روابط، پایان‌بندی، زندگی و مرگ شخصیت‌های آن‌ها آفریده.
نکته‌ی دیگری که در بررسی این مجموعه اهمیت دارد، تعدد شخصیت‌ها و بازه‌ی زمانی طولانی روایت در برخی داستان‌هاست. و این مسئله‌ای است که با روح داستان کوتاه هم‌خوانی ندارد. اصرار نویسنده بر توضیح گذشته‌های دور با استفاده از فلاش‌بک‌های متوالی، از اثرگذاری مطلوب داستان‌ها کم می‌کند و باعث عدم هماهنگی میان ظرف و مظروف می‌شود. دیگر این‌که علی‌رغم بهره‌مندی از پتانسیل‌های بالقوه‌ی راوی دانای‌کل در بسیاری از داستان‌ها، خلیلی‌فرد از ورود به لایه‌های پنهان ذهنی و پرداختن به کشمکش‌های درونی شخصیت‌های داستان‌هایش خودداری کرده، که این مسئله در برخی موارد به شخصیت‌پردازی آسیب زده.
«فکرهای خصوصی» مجموعه‌داستانی برآمده از جامعه‌ی ایران است. خلیلی‌فرد در این مجموعه نشان داده که علی‌رغم این‌که نویسنده‌ای جوان است، دغدغه‌های گروه‌های سنی متفاوت را به‌خوبی می‌شناسد و می‌تواند آن‌ها را دست‌مایه‌ی خلق داستان‌هایی کند که برای ساعت‌ها ذهن خوانندگان را به خود مشغول سازد.